Cukrzyca a sport. Sport to zdrowie?

Lekarze zgodnie przyznają, że aktywność fizyczna jest elementem niefarmakologicznego leczenia cukrzycy. Wśród osób, które do tej pory nie były zbytnio aktywne, może to budzić wiele pytań. Od czego zacząć? Jaką aktywność wybrać? O czym należy wiedzieć? Czy połączenie cukrzycy i sportu jest możliwe? Czy osoby otyłe również powinny ćwiczyć? Czy dotyczy to każdego przypadku? Jeśli Ty również masz wątpliwości i zastanawiasz się, jak włączyć aktywność fizyczną do swojego życia, zachęcamy do lektury.

Cukrzyca a sport – plan treningowy

Aktywność fizyczna jak najbardziej wpływa na glikemię. Już nawet 30-minutowy spacer zwiększa wrażliwość na insulinę. Jednak, aby czerpać korzyści z bycia aktywnym cukrzykiem, wysiłek musi być regularny. Jednorazowe zrywy nie dadzą długofalowych efektów. Jakie dalsze korzyści niesie ze sobą uprawianie sportu w cukrzycy?

• lepsze wyrównanie glikemii,
• pozytywny wpływ na profil lipidowy,
• redukcję masy ciała, zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej,
• poprawę wydolności organizmu,
• zwiększenie aktywności fibrynolitycznej osocza i zmniejszenie procesów krzepnięcia,
• poprawa krążenia obwodowego i wieńcowego,
• znaczna poprawa stanu psychologicznego oraz poprawa jakości życia.

Jaka aktywność fizyczna na początek?

Każda podejmowana aktywność fizyczna powinna być dopasowana do indywidualnych możliwości i predyspozycji oraz konsultowana z lekarzem. Osoby, które wcześniej stroniły od jakiegokolwiek wysiłku, powinny rozpoczynać przygodę ze sportem delikatnie. Na początek najlepsze będą spacery, pływanie na basenie, jazda na rowerze lub wchodzenie po schodach. Warto stopniowo zwiększać spontaniczną aktywność w ciągu dnia, przykładowo iść schodami zamiast korzystać windy, wybrać spacer lub rower zamiast auta. Udowodniono, że po 30 dniach regularnego podejmowania dowolnej formy aktywności wykształcają się przyzwyczajenia ruchowe. W skrócie po miesiącu wchodzenie po schodach czy spacerowanie wejdzie Ci w nawyk.

Podczas podejmowania aktywności kluczową kwestią jest regularność. Około 15-minutowy trening powinien być wykonany codziennie. Osoby, które chcą podjąć dodatkowy wysiłek, powinny wybierać ćwiczenia zwiększające wytrzymałość, opierające się zarówno na ruchach statycznych, jak i dynamicznych. Bardzo ważne jest tętno utrzymywanie podczas wykonywania treningu. Wartości zbliżone do maksymalnych mogą wiązać się z wystąpieniem hiperglikemii. Z kolei wysiłek przy tętnie na poziomie 60-70% tętna maksymalnego poprawia insulinowrażliwość, zwiększa utylizację glukozy i poprawia wyrównanie glikemii. Nie potrzebujesz drogich pulsometrów, by kontrolować tętno. Przy tętnie 60-70% maksymalnego będziesz czuć ciepło, a oddech będzie przyspieszony, jednak będzie umożliwiał prowadzenie rozmowy. Gdy nie będziesz mógł płynnie rozmawiać z inną osobą to znak, że należy zwolnić i chwilę odpocząć.

Pamiętaj, nigdy nie ćwicz na siłę. Jeśli nie masz siły – zwolnij i za chwilę wróć do ćwiczeń. Cukrzykom odradza się takie sporty jak wioślarstwo, szybownictwo, wspinaczkę, boks oraz sporty motorowe. W przypadku osób z cukrzycą typu I bez żadnych powikłań dopuszczalne jest uprawianie dowolnej aktywności fizycznej, w tym także sportów wyczynowych.

Również seniorzy powinni w miarę możliwości podejmować się wykonywania prostego wysiłku fizycznego dostosowanego do ich możliwości. Niech to będą spacery, basen, nordic walking, taniec. W przypadku seniorów z cukrzycą tętno podczas wysiłku nie powinno przekraczać 100-110 uderzeń na minutę. Jednocześnie powinni oni pamiętać o przerwach w trakcie wysiłku i zawsze mieć ze sobą przekąskę.

Niezależnie od rodzaju podejmowanej aktywności trzeba pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasad z nią związanych. Szczególnie w wysokich temperaturach należy dbać o nawodnienie organizmu. Według wytycznych PTD przy ryzyku hipoglikemii należy oznaczać poziom cukru przed, w trakcie i po wysiłku.

Powikłania cukrzycy a sport

Chorzy, u których występują powikłania cukrzycy, przed rozpoczęciem jakichkolwiek treningów muszą koniecznie skonsultować się z lekarzem, by ocenić stopnień zaawansowania powikłań.

W przypadku retinopatii należy dokładnie zbadać dno oka i skonsultować wysiłek z trenerem lub fizjoterapeutą, ponieważ sporty o wysokiej intensywności oraz ćwiczenia wykonywane w napięciu mięśni brzucha są niewskazane. W przypadku neuropatii autonomicznej utrudnione jest kontrolowanie tętna wysiłkowego, z tego względu osoby powinny wykonywać ćwiczenia o niższej intensywności i częściej robić przerwy. Przed rozpoczęciem uprawiania sportów warto wykonać badanie EKG wysiłkowe. Jest to związane z bardzo częstym występowaniem utajonej choroby niedokrwiennej serca. Nadmierny wysiłek w przypadku niedokrwienia serca może być niebezpieczny dla życia.

Podczas podejmowania wysiłku fizycznego pojawia się także ryzyko uszkodzenia stóp, zwłaszcza przy współistniejącej neuropatii obwodowej i obniżeniu progu czucia bólu. Dlatego szczególną uwagę należy poświecić pielęgnacji stóp oraz doborowi wygodnego obuwia.

Cukrzyca i ćwiczenia jak najbardziej idą w parze. Regularne uprawianie sportu niesie wiele korzyści niezależnie od wieku cukrzyka. Aktywność fizyczną należy jednak podejmować ostrożnie i z głową. Szczególnie jeśli już występują powikłania cukrzycy. Kalkulator BMI. Kluczową kwestią jest nie tylko regularny wysiłek fizyczny, ale również dobór odpowiednich ćwiczeń oraz dopasowanie ich do własnych możliwości.

Źródło:

• M. Chimen i wsp. What are the health benefits of physical activity in type 1 diabetes mellitus? A literature review. Diabetologia (2012) 55:542-551.
• S. M. A. J. Tielemans i wsp. Association of physical activity with all-cause mortality and incident and prevalent cardiovascular disease among patients with type 1 diabetes: the EURODIAB Prospective Complications Study. Diabetologia (2013) 56:82–91
• Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2017″ Polskie Towarzystwo Diabetologiczne

Artykuł został opracowany we współpracy z firmą Hand-Prod Sp. z o.o.

Drukuj