Dorosłość z cukrzycą – vademecum cukrzyka

Cukrzyca to choroba dotykająca zarówno dzieci, nastolatków, jak i osoby dorosłe. Niestety, diagnoza tego schorzenia może przytrafić się nam w zasadzie na każdym etapie życia. Stąd tak istotna jest odpowiednia profilaktyka oraz kontrola w przypadku stwierdzenia choćby niewielkich zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Ale po kolei.

Cukrzyca – z czym się (nie) je?

Ta jednostka chorobowa jest ściśle związana z dysfunkcją organizmu w kwestii metabolizowania węglowodanów. A dokładniej – zależnie od podtypu choroby mamy do czynienia ze zbyt wysokim lub zbyt niskim stężeniem glukozy we krwi. Taki niewyrównany stan utrzymujący się przewlekle może doprowadzić do wielu powikłań, takich jak uszkodzenia naczyń krwionośnych, niewydolności narządów czy nawet śpiączki.

Co powinno nas zaniepokoić? Do popularnych objawów cukrzycy należą: głód i pragnienie, zmęczenie i senność, nieodparta chęć na słodkie przekąski. Glukoza to paliwo dla organizmu, jeśli nie jest metabolizowana w odpowiedni sposób, komórki ciała nie mają swojego źródła energii. Organizm woła o więcej, bo nie odczuwa, że w „baku” ma jeszcze sporo paliwa w postaci podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Sięgamy więc po słodkości, bo to najprostsze źródło energii. Te niestety jeszcze mocniej przyczyniają się do wysokiej ilości glukozy we krwi…

Terapeutyczna samokontrola

Tak podstępnie zaczyna się cukrzyca. Często dowiadujemy się o niej przy okazji badań podstawowych, a co ciekawe – nawet połowa cukrzyków może nie być świadoma tego, że w ogóle choruje! Dlatego najważniejsza w związku z cukrzycą jest kontrola glikemii. Standardowo wykonujemy ją za pomocą testów paskowych w glukometrach. Jak to pogodzić z codziennymi obowiązkami, pracą, podróżami, po prostu życiem? To nie takie trudne! Przedstawiamy nasze vademecum cukrzyka.

Praktyka czyni mistrza

Przede wszystkim chorzy powinni informować bliskich o swoim schorzeniu i edukować ich w zakresie pomocy w przypadku hipo- czy hiperglikemii. Dobrze, ale co, jeśli zasłabniemy w otoczeniu tłumu obcych ludzi, na przykład na zakupach? Warto pomyśleć o czymś, co rzuci się w oczy osobie chcącej nam pomóc, na przykład opaska na rękę z informacją o chorobie. Chorzy często posiadają takie informacje wśród dokumentów czy w portfelu, ale z oczywistych względów nie jest to zawsze łatwe do odnalezienia.

Wśród podręcznych przedmiotów warto nosić ze sobą nie tylko sprzęt do kontroli glikemii, ale i niewielkie opakowanie z glukagonem – jest nieodzowny w przypadku wystąpienia ciężkiej hipoglikemii. To mała fiolka z proszkiem oraz strzykawka z rozpuszczalnikiem (wodą) opakowane w poręczne pudełko, które mogą uratować nam życie. Oczywiście na opakowaniu należałoby umieścić instrukcję obsługi w razie gdyby obcy przechodzień musiał skorzystać z tego zestawu, nie wiedząc przecież, jak go użyć. Ciekawym rozwiązaniem są także glukometry, które sygnalizują zagrożenie hipoglikemią, do których należą urządzenia VivaChek (VivaChek™Ino, VivaChek™Ino Smart).

Plan treningowy, praca, podróże – jak żyć?

Odpowiadamy – normalnie! Cukrzyca to żaden wyrok, a jedynie zwiększona konieczność kontroli własnego organizmu. Zalecenia standardowe są następujące: chorzy leczeni metodą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny lub przy użyciu ciągłego podskórnego wlewu insuliny powinni na co dzień wykonywać dobowy profil glikemii, obejmujący oznaczenia stężenia glukozy: rano na czczo, przed i 60-120 minut po każdym głównym posiłku oraz przed snem. Częstość i pory dodatkowych oznaczeń należy dobierać indywidualnie – zaleca się kontrole glikemii przed/po wysiłku lub w jego trakcie, jeśli jest przedłużony, oraz w sytuacjach poczucia osłabienia, sygnalizujących nieprawidłową wartość glikemii.

Po pierwsze – planuj

Podczas wykonywania codziennych obowiązków oraz w trakcie wyjazdów należy przede wszystkim pamiętać o planowaniu. Warto z góry pamiętać, jakie przyrządy czy leki będą potrzebne i zawsze zabierać ich trochę więcej – na wszelki wypadek. A potem oczywiście zawsze mieć przy sobie, najlepiej w podręcznej torebce, do której na bieżąco mamy dostęp. Dotyczy to także przekąsek. W razie nagłego obniżenia stężenia glukozy we krwi warto trzymać przy sobie glukozę w płynie lub tabletki z glukozą.

Po drugie – kontroluj

Na szczęście wychodzi się naprzeciw osobom aktywnym i chorującym na cukrzycę. Szczególnie mamy tu na myśli młodych dorosłych, którzy często się przemieszczają – niejednokrotnie spędzają czas w ekstremalnych warunkach. Sprawdzi się u nich glukometr, który poza podstawowymi funkcjami chroni wynik testu przed wpływem temperatury, światła czy wilgoci. Glukometry VivaChek (VivaChek™Ino, VivaChek™Ino Smart) potrafią kompensować wpływ wspomnianych czynników zewnętrznych, wskutek czego otrzymujemy bardzo dokładny wynik nawet w ciężkich warunkach. Odpowiedzialna za to jest unikalna formuła na pasku testowym oraz ulepszony algorytm obliczeń, a także surowiec, z jakiego wykonane są kluczowe elementy pomiarowe.

Czym byłaby jednak samokontrola, gdyby nie odpowiednie wsparcie dietetyczne w cukrzycy? Warto zgłosić się do specjalistów, dietetyków klinicznych z Just be FIT – stworzą oni dla Ciebie indywidualną dietę online! Warto również sprawdzić ich kalkulatory: BMI , kalkulator kalorii oraz PPM.

Przede wszystkim w cukrzycy należy stosować odpowiednią dietę opartą o węglowodany złożone. Należą do nich głównie pełnoziarniste produkty zbożowe, nie ma tu więc miejsca na przetworzoną żywność, białą mąkę i pieczywo z niej. Diabetyk powinien też zadbać o dietę zawierającą niedużą ilość kwasów tłuszczowych pochodzenia zwierzęcego, co ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Do tego warto włączyć ćwiczenia fizyczne – zwiększają one wrażliwość mięśni na działanie insuliny i potrafią całkiem nieźle ustabilizować wyniki glikemii.

Mamy nadzieję, że nasze krótkie vademecum rozwiało wszelkie Wasze wątpliwości co do aktywnego życia z cukrzycą. Powodzenia!

Źródła:

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Praktyczna, 2018, tom 4, nr 1.

szkolacukrzycy.pl/szkoly/0/10/cukrzyca.pdf [dostęp 9.05.2018].