Jak cukrzyca ciążowa wpływa na dziecko?

Ciąża to wyjątkowy stan, jednak czasem nie wszystko idzie po naszej myśli. Rozwijający się mały organizm jest podatny na wiele czynników. W tym także na poziomy glikemii u matki i ewentualne ich wahania. Chcesz wiedzieć, czy jesteś w grupie kobiet zagrożonych wystąpieniem cukrzycy ciążowej? A także, jak cukrzyca ciążowa wpływa na dziecko? Jak postępować w cukrzycy ciążowej?

Cukrzyca ciążowa – rozpoznanie

W Polsce badaniami pod kątem występowania hiperglikemii w ciąży objęta jest każda ciężarna. Badanie wykonywane jest dwukrotnie. Zaraz na początku ciąży oraz w III trymestrze, najczęściej między 24. a 28. tygodniem ciąży. Jest to element profilaktyki zapobiegający wadom rozwojowym u dzieci kobiet, u których nie zdiagnozowano by cukrzycy ciążowej, jeśli badania nie byłyby obligatoryjne. Test obciążenia glukozą polega na oznaczeniu stężenia glukozy na czczo, wypiciu roztworu z 75 g glukozy oraz ponownym oznaczeniu stężenia glukozy po 60 i 120 minutach od przyjęcia roztworu.

Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie wyników 75 g OGTT według IADPSG 2010 i WHO 2013:

Stężenie glukozy w osoczu mg/dl [mmol/l]:
Na czczo: 92–125 [5,1–6,9],
60.minuta: ≥ 180 [≥ 10,0],
120.minuta: 153–199 [8,5–11,0].

Wyróżniono czynniki wiążące się ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy ciążowej i na ich podstawie określono grupę ryzyka. Do czynników ryzyka zaliczono:

• ciążę po 35. roku życia,
• przynajmniej jeden poród dziecka o dużej masie ciała (> 4000 g),
• urodzenie noworodka z wadą rozwojową,
• wcześniejsze zgony wewnątrzmaciczne,
• nadciśnienie tętnicze,
• nadwagę,
• otyłość,
• przypadki cukrzycy typu II w rodzinie,
• przebytą cukrzycę ciążową w poprzednich ciążach,
• wielorództwo,
• zespół policystycznych jajników.

W przypadku kobiet z grupy ryzyka lekarz prowadzący powinien szczególnie zadbać o zdrowie przyszłej matki i dziecka, by zapobiec ewentualnym powikłaniom.

Po zdiagnozowaniu cukrzycy ciążowej, kobiety – podobnie jak inni diabetycy – są edukowane w kwestii właściwego żywienia oraz kontrolowania glikemii przy pomocy otrzymanego glukometru. Jednocześnie są  informowane o tym, jak cukrzyca ciążowa wpływa na dziecko i jego rozwój.

Po porodzie u większości kobiet stężenia glukozy ulegają normalizacji, jednak wszystkie kobiety powinny być poddane badaniu w kierunku obecności zaburzeń tolerancji glukozy, bowiem przebycie cukrzycy w ciąży jest czynnikiem ryzyka jawnej cukrzycy w dalszych latach życia. Zaleca się wykonanie 75 g OGTT 6–12 tygodni po porodzie, a potem oznaczanie glikemii na czczo raz w roku. Przed planowaną kolejną ciążą należy wykonać test tolerancji glukozy (75 g OGTT).

Jak cukrzyca ciążowa wpływa na dziecko?

Jest to chyba jedno z pytań najczęściej zadawanych przez kobiety, u których stwierdzono cukrzycę ciążową. Nie ma się czemu dziwić, niestabilna glikemia i częste wahania poziomu cukru we krwi nie są obojętne dla rozwijającego się nowego życia. Dlatego tak ważna jest regularna kontrola cukru we krwi np. glukometrem CERA-CHEK™ 1 CODE.

W przypadku wysokich stężeń glukozy dziecko otrzymuje więcej energii, której nie jest w stanie wykorzystać w całości. Z tego względu nadmiar odkładany jest w postaci tkanki tłuszczowej – jak spalić tłuszcz z brzucha. Wiąże się to z większą masą urodzeniową dziecka, przekraczającą 4000 g. Taka przypadłość nazywana jest makrosomią. Duża masa urodzeniowa wiąże się z komplikacjami przy porodzie. Dziecko narażone jest na urazy okołoporodowe, m.in. dystocję barkową. Może ona wiązać się z porażeniem splotu barkowego, złamaniem kości długich oraz obojczyków. Innymi powikłaniami okołoporodowymi są: porażenie nerwu twarzowego, powstawanie krwiaków podokostnowych, zamartwica, zespół aspiracji smółki oraz urazy układu nerwowego. Bardzo często porody dzieci z makrosomią kończą się cesarskim cięciem.

Najgroźniejszymi powikłaniami cukrzycy ciążowej jest przedwczesny poród, stan przedrzucawkowy oraz wewnątrzmaciczne obumarcie płodu.

Wahanie stężeń glukozy oraz jej wysoki poziom utrzymujący się przez dłuższy czas uniemożliwiają prawidłowy rozwój dziecka. Wiąże się to z występowaniem wad wrodzonych, takich jak:

• wady serca, kardiomiopatia,
• wady cewy nerwowej,
• wodogłowie,
• niedorozwój tkanki mózgowej
• przepukliny mózgowo-rdzeniowe,
• zarośnięcie dróg żółciowych,
• wielotorbielowatość nerek,
• agnezja nerek,
• spodziectwo,
• podwójne moczowody
• wady kręgosłupa,
• zniekształcenia kończyn,
• stopy końsko-szpotawe
• Zespół Downa,
• przejściowe zaburzenia oddychania,
• hipoglikemia,
• hiperbilirubinemia.

Podjęcie leczenia, wyrównanie glikemii i dbanie o jej prawidłowy poziom chroni dziecko przed rozwojem wad wrodzonych oraz wystąpieniem powikłań. W takim przypadku szansa na urodzenie zdrowego dziecka jest taka sama, jak u zdrowej kobiety.

Po porodzie noworodek powinien być monitorowany cały czas. Odcięcie pępowiny wiąże się bowiem z zakończeniem dostaw glukozy, co będzie powodowało spadek jej stężenia w krwi dziecka i może prowadzić do hipoglikemii, a nawet śpiączki hipoglikemicznej.

Jak cukrzyca ciążowa wpłynie na dziecko w przyszłości?

W przypadku nieuregulowanej cukrzycy ciążowej u dzieci, a później u dorosłych, mogą pojawić się dalsze nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Nazywane są one powikłaniami odległymi. Podczas rozwoju płodowego i zaraz po porodzie niemożliwe jest jednoznaczne określenie, jakie powikłania wystąpią w przyszłości. Do odległych powikłań cukrzycy ciążowej należą:

• otyłość,
• wyższe ryzyko wystąpienia cukrzycy,
• zaburzenia metaboliczne w okresie dojrzewania,
• hipoglikemia,
• hipokalcemia,
• gorszy rozwój psychosomatyczny,
• gorszy rozwój intelektualny.

Cukrzycy ciążowej nie można bagatelizować. Kluczową kwestią jest szybkie jej zdiagnozowanie i jak najszybsze wyregulowanie poziomu cukru. Pozwala to uniknąć wystąpienia powikłań ciążowych nie tylko w wieku noworodkowym, ale także w przyszłości. Unormowanie cukru podczas cukrzycy ciążowej jest trudne i wymaga sporo zachodu i wysiłku. Przyszłe mamy mają jednak dodatkową motywację nie tylko w postaci zdrowia nowonarodzonej pociechy, ale również jej zdrowia przez cały życie.

Kalkulator BMI – oblicz swoje BMI w łatwy sposób!

Źródło:

1. Bomba-Opoń D.: Ciąża powikłana cukrzycą. Nowa Klinika. Ginekologia 2003; 10 (5–6): 559–563.
2. Cyganek K., Hebda-Szydło A., Trznadel-Morawska I. i wsp.: Porównanie zaburzeń metabolicznych występujących w ciąży powikłanej cukrzycą ciężarnych i bez upośledzonej gospodarki węglowodanowej. Diabetologia Polska 2005; 12 (1): 201.
3. Cypryk K.: Etiologia i patogeneza cukrzycy ciążowej. Diabetologia Polska 2002; 9 (4): 151.
4. Czajkowski K.: Cukrzyca ciężarnych. Standardy medyczne Lekarza Rodzinnego 2002; 2/3 (10): 564–573.
5. Hebda-Szydło A.: Cukrzyca a ciąża. Terapia 2003; 1: 11–17. Mazur A.: Cukrzyca ciążowa. Badanie i Diagnoza 2003; 9 (6/7): 46.Stanowisko American Diabetes Association: Cukrzyca ciążowa. Diabetologia Praktyczna 2003; 3 (supl. A): 149.
6. Cypryk K., Wilczyński J.: Czy oznaczanie glikemii na czczo jest wystarczające do wykluczenia cukrzycy ciążowej. Diabetologia Polska 2002; 9 (4): 155.

Drukuj