Jak nauczyć diabetyka interpretować wyniki?

W cukrzycy kontrola glikemii jest niezwykle ważna. Bez jej mierzenia lekarz nie będzie miał informacji o przebiegu choroby. To, czy i jak pacjenci będą mierzyli poziom glukozy w głównej mierze będzie zależało od edukującej ich pielęgniarki czy lekarza. Ich wiedza i doświadczenie są w tym przypadku niezwykle ważne, a jeszcze ważniejsza jest umiejętność ich przekazania. Jak nauczyć diabetyka interpretować wyniki?

Wartości referencyjne glikemii

To zagadnienie powinno być punktem wyjścia podczas rozmowy z cukrzykiem. Pacjent musi znać przedziały wartości glikemii zarówno na czczo, jak i po posiłku. Bez tego nie będzie w stanie właściwie interpretować wskazań glukometru. Co więcej, musi być również świadom tego, co wpływa na wartość glikemii. Szczególnie, że diabetyk będzie wykonywał pomiary kilkukrotnie w ciągu dnia. Pierwszy z nich na czczo tuż po przebudzeniu. Kolejne w 2 godziny po posiłku, i tak po każdym aż do momentu pójścia spać.

Jaka jest prawidłowa wartość glikemii na czczo?

U zdrowego człowieka powinna ona wynosić na czczo 70–99 mg/dL (3.9 do 5.5 mmol/L)

U diabetyków wartość glikemii powinna być poniżej 110 mg/dL (6.1 mmol/L).

Jaka jest prawidłowa wartość glikemii po posiłku?

Zarówno u zdrowych osób, jak i diabetyków glikemia poposiłkowa nie powinna przekraczać 140 mg/dL (7.8 mmol/L).

Hipoglikemia (niedocukrzenie) jest stwierdzana przy stężeniu glukozy poniżej 70 mg/dL (<3.9 mmol/L).

Podczas edukowania pacjenta bardzo ważne jest poinformowanie go o czynnikach mających wpływ na poziom glikemii i jej podwyższone lub obniżone wartości. Hiperglikemia występuje najczęściej gdy podana została zbyt mała dawka insuliny lub leków, posiłek zawierał zbyt dużo węglowodanów lub został zjedzony zbyt wcześnie po podaniu insuliny. Innymi przyczynami hiperglikemii są stres, mała aktywność fizyczna oraz infekcje.

Warto znać swoje BMI i BMR:

Kalkulator BMI – oblicz BMI

Kalkulator kalorii – oblicz BMR

Bardzo ważne jest uczulenie pacjentów, by zapobiegali niedocukrzeniu. Szczególnie dotyczy to możliwości wystąpienia hipoglikemii po aktywności fizycznej i spożyciu alkoholu (z którego diabetycy powinni zrezygnować). Wysiłek fizyczny poprawia wrażliwość na działanie insuliny, z tego względu po zakończeniu ćwiczeń może dojść do spadku poziomu glukozy we krwi. Warto po wysiłku wykonać pomiar, by jak najszybciej przeciwdziałać niedocukrzeniu.

Według zaleceń diabetycy powinni zrezygnować z alkoholu. Jednym z substratów procesu metabolizowania jest glukoza. Jeśli zostanie wykorzystana do przeprowadzenia niezbędnych reakcji, jej poziom we krwi również się obniży. Inną przyczyną hipoglikemii może być pominięcie lub zbyt niska dawka insuliny, zbyt mały posiłek lub gwałtowna redukcja masy ciała. Zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie stężenia glukozy niekorzystnie wpływają na organizm. Jeśli wahania są zbyt częste lub skrajne wartości utrzymują się zbyt długo może dojść do poważnych powikłań.

Jak nauczyć diabetyka interpretować wyniki?

Przygotowanie do wykonania pomiaru

Aby pacjent faktycznie poprawnie wykonywał pomiar, warto go najpierw pokierować krok po kroku. Zaczynając od przygotowania glukometru i pasków, przez dokładnie mycie rąk i nakłucie, aż do samego pomiaru. Taki instruktaż większość pacjentów lepiej zapamięta niż suche wytyczne z kartki. Należy uczulić diabetyków w kwestii właściwego przechowywania pasków i takiego ich umieszczania w glukometrze, aby nie dotykać przy tym komory pomiarowej. Powinni też unikać wykonywania pomiarów w kuchni lub łazience ze względu na dużą wilgotność panującą w tych miejscach. Warto również odradzić przemywanie miejsca nakłucia spirytusem, gdyż może to zaburzyć wyniki pomiaru.

Ergonomia

Podczas przekazywania zasad funkcjonowania glukometru warto dopasować go do konkretnego pacjenta. Osobie starszej znacznie łatwiej będzie obsłużyć glukometr z dużym wyświetlaczem i czytelnymi cyframi. Tym bardziej jeśli będą one białe na czarnym tle. Z tego względu warto pokazać jej evercare®genius. Ustawiwszy alarmy, nie zapomną o wykonaniu pomiaru. Innym glukometrem, który warto im pokazać, jest CERA-CHEK™, który posiada wygodne paski z uchwytem.

Najczęstsze błędy pomiaru

Ta kwestia dotyczy zarówno osób, u których niedawno zdiagnozowano cukrzycę, jak i diabetyków z dłuższym stażem. Szczególnie warto zwracać uwagę cukrzykom na konieczność każdorazowego mycia rąk, przetarcia pierwszej kropli krwi czy wykonywania pomiarów przy użyciu jednego glukometru. Pacjenci muszą pamiętać o stosowaniu pasków dedykowanych do otrzymanego glukometru.

Edukacja nie jest łatwa, a szczególnie w przypadku diabetyków, którzy podczas jednej wizyty otrzymują tak dużą ilość informacji i zaleceń. Niestety mało kto ma w zwyczaju robić notatki podczas wizyty w poradni diabetologicznej lub podczas edukowania w gabinecie zabiegowym. Warto więc posiłkować się ulotkami i materiałami od przedstawicieli medycznych, które w prosty i przejrzysty sposób wyjaśniają najważniejsze kwestie, a co więcej – zawsze są pod ręką. Młode osoby można poinformować o istnieniu portali internetowych z rzetelnymi informacjami na temat cukrzycy.

Artykuł został opracowany we współpracy z firmą Hand-Prod Sp. z o.o.

Drukuj