Cukrzyca jako choroba cywilizacyjna, cz. 1

Pierwsze zapiski na temat cukrzycy datowane są na 1550 rok p.n.e. i znajdują się na papirusie odnalezionym w XIX wieku. Od 1980 do 2014 roku zachorowalność zwiększyła się czterokrotnie i wciąż rośnie w tempie zastraszającym. Przewiduje się, że do 2045 roku na cukrzycę będzie chorowało 629 mln ludzi na całym świecie. Sprawia to, że cukrzyca traktowana jest jako choroba cywilizacyjna.

Epidemiologia cukrzycy i fakty, które warto znać

14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Walki z Cukrzycą. Dużo się wtedy wspomina o tej chorobie i nieco bardziej zwraca się uwagę na dietę. Jednak już następnego dnia zapominamy o dobrych praktykach żywieniowych i sportowych. A przecież tylko prawidłowe nawyki żywieniowe i regularna aktywność fizyczna zapewnią nam zdrowie. Należy o tym pamiętać na co dzień, a nie tylko przy okazji.

Światowa Organizacja Zdrowia WHO definiuje cukrzycę jako:

„Grupę chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności nerek i niewydolnością różnych narządów […]”

Definicja WHO, Interna Szczeklika 2012

Wyróżniamy cztery główne typy cukrzycy:

• Cukrzyca typu I – wywoływana przez zniszczenie komórek β trzustki. Występuje głównie u osób młodych.
• Cukrzyca typu II – rozwija się w wyniku postępującej insulinooporności. Występuje głównie u osób starszych.
• Cukrzyca ciążowa – nieprawidłowa tolerancja glukozy i nieprawidłowa glikemia na czczo w okresie ciąży (więcej o cukrzycy ciążowej możesz dowiedzieć się tutaj).
• Cukrzyca o nieznanej etiologii – wyróżnia się kilkadziesiąt przyczyn innych, określonych typów cukrzycy.

Co 11 dorosły na świecie choruje na cukrzycę!

Tak wynika z raportu Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) z 2017 roku. To około 425 milionów osób.

• Kolejnych 350 mln dorosłych jest objętych wysokim ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu II.
• 2/5 osób w wieku 20-79 żyje z cukrzycą, która nie jest zdiagnozowana.
• W rejonie europejskim 64 miliony osób choruje na cukrzycę, a jej leczenie pochłania 9% wszystkich wydatków na zdrowie.
• Szacuje się, że w Polsce około 3-3,5 miliona osób choruje na cukrzycę, z czego 2,3 mln osób to zdiagnozowani diabetycy.

Tak wielkie liczby uświadamiają, że cukrzyca jest ogromnym problemem i wyzwaniem cywilizacyjnym, a wszelkie szacunki zakładają, że sytuacja ta będzie się tylko pogarszać. Dlatego też cukrzyca została uznana przez WHO za pierwszą niezakaźną chorobą, która ma rozmiary epidemii.

Cukrzyca jako choroba cywilizacyjna

Nie tylko cukrzyca należy do grona chorób cywilizacyjnych (społecznych). To wszystkie schorzenia występujące w skali globalnej, szerzące się wraz z rozwojem cywilizacji, a ich częstotliwość występowania zależy od stopnia rozwoju społeczeństwa. Wśród nich cukrzyca jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ dotyka coraz więcej ludzi na całym świecie, a ogromna liczba osób jest w grupie ryzyka. Do czynników ryzyka zachorowania na cukrzycę należą:

• otyłość i nadwaga,
• niewłaściwa dieta,
• mała aktywność fizyczna,
• wiek powyżej 45 lat,
• czynniki genetyczne,
• przebyta cukrzyca ciążowa,
• urodzenie dziecka o masie >4 kg,
• nadciśnienie tętnicze (≥140/90 mmHg).

Czy cukrzyca to współczesny miecz Damoklesa?

Wszystko wskazuje na to, że sytuacja będzie się pogarszać, a do 2045 roku choroba ta dotknie ok. 629 mln ludzi na całym świecie. Cukrzyca jest wywołana przede wszystkim niezdrowym stylem życia, dlatego należy uczulać pacjentów, by nie bagatelizowali zaleceń dotyczących diety i aktywności fizycznej. O tym, dlaczego cukrzyca jest zależna od stylu życia, napiszemy w drugiej części artykułu.

 Źródła:

1. Diabetologia, „Ile osób w Polsce choruje na cukrzycę?”, raport NIZP-PZH, pulsmedycyny.pl (online) 2016, http://pulsmedycyny.pl/ile-osob-w-polsce-choruje-na-cukrzyce-raport-nizp-pzh-893810.
2. Diabetologia, „Co jedenasty dorosły na świecie choruje na cukrzycę”, pulsmedycyny.pl (online) 2017, http://pulsmedycyny.pl/co-jedenasty-dorosly-na-swiecie-choruje-na-cukrzyce-898294.
3. Marta Pacholczyk, Tomasz Ferenc, Jan Kowalski, „Zespół metaboliczny. Część I: Definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2”; Postępy Hig Med Dosw. (online) 2008, 62: 530-542, http://www.phmd.pl/api/files/view/2804.pdf.
4. Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski, „Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych 2012”, Medycyna Praktyczna. Kraków 2012: 1322-1325.
5. Zbigniew Wojtasiński, „Coraz większa zachorowalność na cukrzycę w Polsce”, mp.pl (online) 2017, https://www.mp.pl/cukrzyca/aktualnosci/173001,coraz-wieksza-zachorowalnosc-na-cukrzyce-w-polsce.

Drukuj