Metformina jest lekiem powszechnie stosowanym w celu kontroli poziomu cukru we krwi u osób z cukrzycą typu 2. Metformina obniża poziom cukru w kilku mechanizmach, jest wskazana w stanach przedcukrzycowych i wywiera działanie pozaglikemiczne, a przy długotrwałym stosowaniu zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Ma również wiele innych, korzystnych działań na zdrowie, ale jak każda substancja, nie jest pozbawiona pewnych wad. Jedną z nich jest przenikanie przez łożysko i potencjalne oddziaływanie na rozwijający się płód. Czy metformina w ciąży może być stosowana?
Metformina – co to za lek i jak działa?
Metformina jest lekiem pierwszego rzutu, stosowanym w leczeniu cukrzycy typu 2 i z powodzeniem wykorzystywana jest od ponad 60 lat. Wpływa na wrażliwość tkanek na insulinę zwłaszcza na wątrobę, mięśnie, tkankę tłuszczową, jajniki. Uwrażliwia tkanki na insulinę, ale nie zwiększa jej wytwarzania, co ogranicza ryzyko hipoglikemii. Bardzo dobrze sprawdza się w leczeniu insulinooporności i zespołu policystycznych jajników (PCOS). Reguluje procesy metaboliczne i hormonalne, pomaga przywrócić cykle miesiączkowe i może pomóc w zajściu w ciążę kobietom z cukrzycą, insulinoopornością i PCOS.
Jednocześnie substancja przechodzi przez łożysko i może oddziaływać na rozwijający się płód. Choć nie zwiększa ryzyka wad płodu, nie są znane odległe działania na zdrowie dziecka, którego matka przyjmowała metforminę. Z tego względu w Polsce zaleca się jej odstawienie na czas ciąży, jednak na świecie z powodzeniem stosuje się ją w ciąży.
Czy metformina pomaga zajść w ciążę?
Insulinooporność oraz zespół policystycznych jajników powodują zaburzenia miesiączkowania i owulacji – to jedna z przyczyn niepłodności. Dzięki uwrażliwieniu tkanek na insulinę oraz wyregulowaniu hormonów, zwiększa się prawdopodobieństwo zajścia w ciążę. Jednocześnie metformina poprawia środowisko wewnątrzmaciczne, wspomaga implantację i zmniejsza ryzyko samoistnego poronienia. Dowodów na to, czy metformina pomaga zajść w ciążę jest wiele, natomiast konkretne mechanizmy wymagają szerszych badań.
Przeczytaj więcej o insulinooporności, niepłodności i zespole policystycznych jajników
Po co metformina w ciąży – odstawiać czy nie odstawiać?
Dyskusja na ten temat wciąż trwa i zarówno przeciwnicy, jak i zwolennicy stosowania metforminy w okresie ciąży oraz karmienia piersią mają argumenty na poparcie swoich stanowisk. W ostatnim czasie przybywa jednak zwolenników stosowania metforminy.
Zauważono, że lek może pomóc nie tylko w zajściu w ciążę, ale też sprzyja utrzymaniu ciąży u kobiet z insulinoopornością i PCOS. Kobiety, które stosowały lek przez całą ciążę, rzadziej chorowały na cukrzycę ciążową; zanotowano również mniejsze ryzyko rozwoju cukrzycy u dzieci obciążonych, gdy matka stosowała metforminę w ciąży. Natomiast zaobserwowano, że gwałtowne odstawienie metforminy, gdy kobieta już jest w ciąży, może zwiększać ryzyko poronień.
Badania nad tym, czy metformina szkodzi oraz nad jej korzystnym działaniem na kobiety w ciąży i karmiące piersią wciąż trwają. Metformina stosowana w leczeniu cukrzycy ciążowej jest tak samo efektywna jak insulina, a wydaje się bezpieczniejsza. Jednak brakuje dowodów klinicznych na skuteczność zapobiegania powikłaniom ciąży, związanym z zespołem policystycznych jajników.
Coraz więcej lekarzy rekomenduje pacjentkom metforminę do końca ciąży, ale zdania na ten temat w środowisku medycznym są podzielone. Jednak jeżeli lekarz zaleci leczenie metforminą, nie należy się tego obawiać. Z metforminą czy bez niej, w cukrzycy ciążowej bardzo ważna jest regularna kontrola glikemii. Kobietom w ciąży polecamy system Cera-Chek 1Code, prosty w obsłudze i przyjazny dla użytkownika.
Źródła:
- Dr n. med. Marek Derkacz, Metformina – nadzieją na szczęśliwe zakończenie ciąży?, portal internetowy Medexpress.pl.
- Dominika Musiałowska, Metformina w leczeniu insulinooporności i PCOS a ciąża, Fundacja insulinooporność insulinoopornosc.com.
- Janusz Bijok, Małgorzata Bińkowska, Grzegorz Jakiel; Metformina w ciąży; Prace poglądowe położnictwo; „Ginekol Pol.” 2014, 85,s. 527-531.
- Mariusz Bryl, Metformina w codziennej praktyce lekarskiej, portal internetowy termedia.pl.
- Magdalena Potempa, Paweł Jonczyk, Kinga Szczerba, Aleksandra Potempa, Beata Kandefer, Dariusz Kajdaniuk; Metformina – dawny lek będzie lekiem przyszłości?; Borgis – „Medycyna Rodzinna” 4/2016, s. 231-238.
Dołącz do facebookowej grupy zdrowych diabetyków i razem porozmawiajmy o cukrzycy ↷
KLIKNIJ
