Który glukometr pokazuje prawidłowy poziom cukru we krwi?

Co dwa wyniki to nie jeden? Porównywanie glikemii na różnych glukometrach nie jest dobrym pomysłem. Inny wynik na jednym, a inny na drugim urządzeniu rodzi pokusę ciągłego ich sprawdzania, co prowadzi do zamieszania i zastanawiania się, który model pokazuje prawidłowy poziom cukru we krwi?

Jak działa glukometr?

Glukometr jest kieszonkowym urządzeniem pozwalającym na zmierzenie poziomu glikemii w warunkach pozaszpitalnych. Do przeprowadzenia pomiaru potrzebne są: samo urządzenie, specjalne testy paskowe, jednorazowe lancety oraz nakłuwacz dołączony do zestawu, umożliwiający pobranie kropli krwi.

Nowoczesne modele wykorzystują jedną z dwóch metod pomiaru: fotochemiczną lub elektrochemiczną. Pierwsza polega na rejestrowaniu światła odbitego od paska testowego, a druga na pomiarze mikroprądu przepływającego przez pole reaktywne paska. Urządzenie interpretuje dane i wyświetla wyniki w jednej z dwóch możliwych wartości: mg/dL lub mmol/L. W Polsce domyślną wartością jest mg/dL, jednakże w niektórych modelach można zmienić predefiniowaną jednostkę wyświetlania. Prawdziwy problem może zaś pojawić się, gdy korzystamy z urządzeń sprowadzanych zza granicy. Mogą one być nieprzystosowane do europejskich standardów.

Kiedy glukometr pokazuje prawidłowy poziom cukru we krwi?

Glukometr jest urządzeniem delikatnym i podatnym na błędy pomiarowe. W niektórych urządzeniach kroplę krwi nakłada się na pasek, a dopiero później włącza urządzenie, w innych jest odwrotnie. Na wynik może wpłynąć: data ważności paska testowego, nie prawidłowa kalibracja, jakość samego urządzenia oraz czynniki endogenne i egzogenne. Jednak dobre glukometry, zgodne z normą ISO, nie powinny interferować z popularnymi czynnikami wpływającymi na pomiar. Skąd mieć pewność, że glukometr pokazuje prawidłowy poziom cukru we krwi?

Aby wyeliminować akcesoria niskiej jakości, Unia Europejska wprowadziła wspomniany wyżej standard EN ISO 15197:2015. Żeby urządzenia go spełniały, 95% ich wyników musi mieścić się w granicach ustalonego błędu +/- 15% dla wyników równych i wyższych od 100 mg/dL . Dodatkowo, wprowadzono drugi zakres błędu: +/- 15 mg/dl dla wyników poniżej 100 mg/dL. Oznacza to, że zaledwie 5% wszystkich wyników z danego urządzenia może wykraczać poza te widełki. Urządzenia do pomiaru glikemii HAND-PROD nie tylko spełniają normę ISO, ale również bardziej restrykcyjne, wewnętrzne standardy.

Dlaczego wskazania glukometrów się różnią?

Współczesne glukometry to urządzenia do ogólnego sprawdzania poziomu glikemii, które są obarczone pewną tolerancją błędu. Aby uzyskać bardzo dokładny i prawidłowy poziom cukru we krwi, wymagane byłoby laboratoryjne badanie krwi. Takie badania nazywane są referencyjnym i polegają na pobraniu krwi żylnej.

Urządzenia przenośne mogą stosować różne metody pomiaru i mogą różnić się czułością. Dlatego porównywanie ze sobą wyników z 2, 3 czy 4 modeli wyprodukowanych nawet w standardzie EN ISO 15197:2015 wprowadza jedynie niepotrzebne zamieszanie. Normy przewidywane przez wyżej wskazany standard dopuszczają rozbieżność pomiędzy pomiarami z różnych urządzeń a badaniem referencyjnym w laboratorium. Dla przykładu:

• Badanie laboratoryjne pokazuje wynik 110mg/dL, co stanowi punkt odniesienia do pozostałych pomiarów.
• Badanie na I glukometrze wskazuje 126 mg/dL.
• Badanie na II glukometrze wskazuje 95 mg/dL.
• Badanie na III glukometrze wskazuje 108 mg/dL.

Pamiętając o tym, że +/- 15% przy wartościach powyżej 100 mg/dL jest dopuszczalne, wszystkie powyższe wyniki są prawidłowe, a jednak mocno się różnią. Pomiędzy wynikiem z I a II urządzenia jest to aż 31 jednostek rozbieżności. Dlatego niezwykle ważne jest, aby wyniki porównywać z wcześniejszymi wartościami na tym samym urządzeniu, a nie na kilku różnych. Osoba chora na cukrzycę powinna (oprócz sytuacji awaryjnych) zawsze korzystać z jednego, własnego glukometru. Każde urządzenie jest skalibrowane pod jednego użytkownika, dzięki czemu będzie pokazywać prawidłowy poziom cukru we krwi.

Zasady, które należy wprowadzić w życie, korzystając z glukometru

Aby mieć pewność prawidłowych wartości pomiarów glikemii i nie ryzykować błędnej interpretacji, należy:

1. Zawsze używać tylko jednego, własnego glukometru.
2. Jeżeli potrzebujesz 2 urządzeń, np. jednego w domu, a drugiego w pracy, powinny być to te same glukometry (ten sam model i producent).
3. Zaleca się wymianę urządzenia na nowe po 3-4 latach użytkowania lub po okresie sugerowanym w instrukcji przez producenta.
4. W dzienniczku glikemii mogą być wpisywane WYŁĄCZNIE wyniki z jednego urządzenia. Niedopuszczalne jest wpisywanie każdego dnia wartości z różnych glukometrów, gdyż taki dzienniczek będzie niemiarodajny, a lekarz będzie miał problem z dopasowaniem odpowiedniej dawki leku i terapia może być nieskuteczna.
5. Nie można wyciągać średnich wyników z różnych urządzeń, gdyż takie wartości również będą niemiarodajne.
6. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości co do sprzętu i wiarygodności podawanych przez niego wyników, należy go zweryfikować przy użyciu płynu kontrolnego od producenta glukometru.
7. Prawidłowy wynik to ten z TWOJEGO glukometru, a nie ten najniższy/najwyższy. Szukanie i testowanie, który z glukometrów pokaże najniższy wynik, jest pozbawione sensu i nie poprawi Twojego stanu zdrowia.

Niebezpieczeństwa wynikające z porównywania wyników

Korzystanie z różnych glukometrów nie tylko wprowadza zamieszanie, ale może wiązać się z realnym zagrożeniem, gdyż pacjent „przestaje ufać” swojemu urządzeniu, zastanawiając się, czy pomiar faktycznie jest prawidłowy. Ponadto margines błędu jest na tyle szeroki, że pacjent może nie wychwycić w odpowiednim momencie spadku cukru we krwi, sądząc że ma jeszcze czas, „bo drugi pomiar pokazał coś innego”.

Pamiętaj!

Kupując, otrzymując, wymieniając nowy glukometr, stary oddaj do utylizacji, aby nie wprowadzać dezorientacji i błędów w leczeniu cukrzycy. Dla własnego zdrowia i prawidłowego leczenia osoby chore na cukrzycę powinny używać tylko jednego urządzenia, by uniknąć błędów w leczeniu związanych z nieprawidłową interpretacją wyników.

Kalkulator BMI – Oblicz swoje BMI teraz!

Źródła:

1. mgr Barbara Kościelniak, dr hab. n. med. Przemysław Tomasik dr n. med. Piotr Sawiec; „Pomiar stężenia glukozy w laboratorium medycznym i miejscu opieki nad pacjentem”; 04.09.2017, mp.pl, https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/badania-laboratoryjne/167787,pomiar-stezenia-glukozy
2. Izabela Kokot, Lilla Pawlik-Sobecka, Sylwia Płaczkowska, Karolina Zięba, Ewa Małolepsza; „Diagnostyczna wartość glukometrów w praktyce”; Family Medicine & Primary Care Review 2013; 15, 2: 119–120; https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.desklight-6d373e06-ed54-41f8-93dc-80c8cc6f8147/content/partDownload/995c91af-70e3-3ebf-aecb-777ae8263ad7
3. Jolanta Stacherzak-Pawlik, Alina Rak, Joanna Smaciarz, Krystyna Jasińska; „Badania w miejscu opieki nad pacjentem – glukometr jako narzędzie POCT. Wdrożenie systemu kontroli jakości”; Diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab 2017; 53(4): 211-216; http://www.diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/3117_Stacherzak-Pawlik_oryginalna_www.pdf
4. Praca zbiorowa Polskie Towarzystwo Diabetologiczne; „Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego”; Diabetologia praktyczna 2018 tom 4.

Drukuj